Zadaję sobie pytanie, czy dzięki licznym wydarzeniom związanym z  rokiem Lecha Bądkowskiego ogłoszonego przez Radę Miasta Gdańska w 2020 roku, Lech Bądkowski stał się postacią lepiej poznaną? Czy można powiedzieć, że szerokie rzesze Gdańszczan, Pomorzan, a może i Polaków w ogóle,  dowiedziały się lub poszerzyły wiedzę o tym kim był i co mu zawdzięczamy?  Po przeanalizowaniu wszystkich wydarzeń, spotkań, publikacji, śmiem mieć nadzieję, że tak. Bardzo ważnym jest, że również wśród młodzieży udało się zaszczepić zaciekawienie jego osobą.

Wiele osób blisko związanych z ojcem, jego współpracowników i kontynuatorów, w czasie tego roku mogło podzielić się swoją wiedzą o nim, a przede wszystkim o jego ideach, swoimi doświadczeniami i przemyśleniami.

Wszystko to co się wydarzyło, co udało się zorganizować od początku roku do połowy marca, stanowi wielką wartość, bo wydarzyło się na żywo, bo kontakt z ludźmi był bezpośredni.

 Potem, przez jakiś czas, zatrzymaliśmy się. Pandemia nas sparaliżowała i czekaliśmy, że może zniknie tak szybko, jak się pojawiła.  Jednak kiedy okazało się, że to nie następuje, zaczęliśmy dostosowywać się do nowych okoliczności. Aktywność większości z nas przeniosła się do Internetu i okazało się, że w ten sposób też można się komunikować. Szybko nauczyliśmy się posługiwać różnymi platformami, takimi jak Zoom, czy Teams. Bardzo pomocny był też portal www.gdańsk.pl, który na swoim forum udostępniał relacje ze spotkań odbywanych w małym gronie z konieczności wynikającej z ograniczeń wywołanych pandemią, ale też opisywał wszystkie wydarzenia jakie miały miejsce.

Nie można jednak było zrobić spotkania z młodzieżą czy z dziećmi w szkołach, nie można było spotkać się z członkami i sympatykami oddziałów ZKP na Kaszubach. Nie z powodu braku odpowiednich warunków technicznych, tylko dlatego że spotkania internetowe nie pozwalały na bezpośrednie oddziaływanie i wzajemną interakcję w taki sposób jak na żywo. Dlatego organizatorzy zrezygnowali z  części spotkań. Miałam mieć spotkanie w szkole podstawowej w Osowej, w przedszkolu na Żabiance, w Bibliotece Suchanino, w oddziale ZKP w Krokowej i wiele innych.  Były umówione konkretne terminy i zostały odwołane.

Uważam, że równie dobry na spotkania i rozmowę o Lechu Bądkowskim będzie rok 2021, również 2022 i następne. Bo o Bądkowskim warto rozmawiać i przekazywać jego idee i wartości kolejnym pokoleniom młodych, którzy stanowić niedługo będą o naszej przyszłości. Jest to potrzebne zwłaszcza w szkołach czy klubach młodzieżowych.

Dlatego nie popadamy w zmartwienie, tylko dostosowujemy się do okoliczności, tak jak zrobiłby to Lech Bądkowski. Plany już są, w tym utworzenie fundacji jego imienia.

 Natomiast jeśli chodzi o to, co wydarzyło się w 2020 roku, to było tego niemało. Tak jak już pisałam, początkowo na żywo, potem przeważnie w Internecie albo  częściowo na żywo częściowo w Internecie. Wiele też wydarzyło się w roku 2019, kiedy przygotowywaliśmy się do  100. rocznicy urodzin ojca. Najbardziej cieszy, że wiele działo się w szkołach.

Pokrótce opowiem o tych wydarzeniach.

14 marca 2019 roku Szkoła Podstawowa nr 1 im. Lecha Bądkowskiego w Luzinie, jak co roku, urządziła Święto Szkoły i Dzień Patrona. Dyrektor Dariusz Rompca wręczył nagrody zwycięzcom w konkursach, dzieci pokazały przedstawienie przygotowane na podstawie bajki „Złoty Sen” w języku kaszubskim. Jak zawsze było bardzo ciekawie i przyjemnie. Niestety w 2020 roku Święto Szkoły odwołano z powodu pandemii.

no images were found

24 maja na walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym Oddziału Gdańskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego przedstawiłam plany dotyczące obchodów stulecia urodzin Lecha Bądkowskiego. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, zarówno zarząd główny jak i oddziały, a także klub Pomorania, włączyły się aktywnie w obchody setnej rocznicy urodzin LB.

no images were found

24 maja w XIV Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Pawła II odbyło się bardzo interesująco zainscenizowane przedstawienie skonstruowane z tekstów politycznych Lecha Bądkowskiego. Całość w oprawie kaszubskiej. Wszystko dzięki inicjatywie pani dyrektor Agnieszki Tomasik, która włączyła swoją szkołę w program informowania młodzieży o dokonaniach Lecha Bądkowskiego zaproponowany przez ówczesnego wiceprezydenta Gdańska Piotra Kowalczuka.

no images were found

12 czerwca pani dyrektor Szkoły Podstawowej im. Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego na gdańskim Jasieniu, Barbara Gwizdała, zorganizowała uroczystą galę konkursu międzyszkolnego  „www.Lech Bądkowski. Patriota. Pisarz. Obywatel Polski i Europy”.  Wręczona nagrody, a następnie nastąpiło uroczyste otwarcie zespołu gabinetów integracji sensorycznej dla dzieci i nadano mu imię Lecha Bądkowskiego. Do czasu reformy edukacji, w tym samym budynku co szkoła podstawowa znajdowało się gimnazjum im. Lecha Bądkowskiego. Po likwidacji gimnazjum, dyrekcja szkoły chciała w ten sposób zachować imię patrona dawnego gimnazjum w pamięci uczniów. Na uroczystości był wice prezydent Gdańska Piotr Kowalczuk, radna miasta Gdańska Teresa Wasilewska, Łukasz Richert wiceprezes ZKP , rodzice i moja skromna osoba.

no images were found

Natomiast 24 października 2019 roku Uchwałą rady Miasta Gdańska rok 2020 został ogłoszony Rokiem Lecha Bądkowskiego. Za przyjęciem uchwały głosowali wszyscy radni.  Prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, ówczesny prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego prof. Edmund Wittbrodt i Sławina Kosmulska zabierali głos na sesji uzasadniając i przekonując do podjęcia uchwały.

no images were found

Prezydent Miasta Gdańska powołała komitet honorowy obchodów, zaproszenia otrzymali: Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Sławina Kosmulska, prof. Cezary Obracht-Prondzyński, prof. Józef Borzyszkowski, prof. Edmund Wittbrodt, Jan Wyrowiński, Grzegorz Fortuna, prof. Aleksander Hall, Bogdan Borusewicz, Donald Tusk, Krzysztof Dośla, Beata Dunajewska, Cezary Śpiewak-Dowbór, Kazimierz Koralewski.

13 listopada w XIX Liceum Ogólnokształcącym im. Mariana Mokwy w Gdańsku odbyła się uroczystość poświęcona upamiętnieniu setnej rocznicy narodzin Lecha Bądkowskiego, związana z finałem pierwszej edycji konkursu plastycznego pt. ,,Lech Bądkowski – inspirator Niepodległej”.

Pani dyrektor szkoły Marta Duszyca ma swój znaczący wkład w przypominanie Lecha Bądkowskiego. W kategorii szkół podstawowych nagrody zwycięzcom wręczyła  Sławina Kosmulska a w kategorii szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych Piotr Kowalczuk –  wówczas zastępca prezydenta miasta Gdańska. Zaprezentowany został również spektakl przygotowany przez uczniów XIX LO na podstawie utworu ,,Legenda o pustelniku”, a także pieśń ,,Miejcie nadzieję”. Zakończeniem uroczystości był występ szkolnego chóru ,,Scherzi musicali” pod kierunkiem pani Darii Polanowskiej i utwór ,,Uwierz Polsko”. Wśród gości, którzy odwiedzili XIX LO, znaleźli się dyrektorzy oraz wicedyrektorzy gdańskich szkół podstawowych i liceów, w tym dyrektorka X Liceum Ogólnokształcącego Anna Meller, które już przygotowywało się do wyboru patrona, a także  przedstawiciele Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz Maria Mrozińska dziennikarka, producentka filmu o Lechu Bądkowskim pt. ,,Kryptonim Inspirator.

[1]http://kaszubi.pl/o/gdansk/komunikat?id=3403

no images were found

28 listopada 2019 roku Rada Miasta Gdańska podjęła uchwałę, że w Gdańsku u zbiegu ulic Minogi i Świętojańskiej ma stanąć pomnik Lecha Bądkowskiego. Wnioskowały o to trzy organizacje: Gdański Komitet Obywatelski, Społeczny Komitet Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku i Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie.

Poniżej zdjęcie z googlemaps

no images were found

30 listopada na Uniwersytecie Gdańskim miał miejsce XXI Zjazd Delegatów Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego, na którym wybrano nowego prezesa, Jana Wyrowińskiego i inne władze, a ja poinformowałam zebranych, że rok 2020 będzie rokiem Lecha Bądkowskiego. W uchwale zjazdowej znalazła się informacja o roku Lecha Bądkowskiego. Zostałam uhonorowana wyborem do Prezydium Zjazdu.

(http://www.kaszubi.pl/aktualnosci/aktualnosc/id/1813)

11 stycznia, podczas posiedzenia Rady Naczelnej Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, podjęto  uchwałę, że ZKP powoła Komitet Budowy Pomnika Lecha Bądkowskiego, do którego też wejdą członkowie pozostałych dwóch organizacji, które wnioskowały o tę inicjatywę oraz zdecydowało, że zebrane pieniądze z 1% otrzymane w 2020 roku będą przeznaczone na budowę pomnika.

Na konto ZKP wpłynęło w 2020 roku 12.328,00 złotych z tego tytułu. Akcja jest prowadzona dalej,  wystarczy w zeznaniu rocznym wpisać KRS Zrzeszenia: 0000228279. Na pomnik można również wpłacać darowizny  przelewem na nr konta 85 1020 1811 0000 0402 0123 9185.

Na posiedzeniu obecny był wiceprezydent Gdańska Piotr Grzelak, który omówił inicjatywy miasta na ten rok, a Łukasz Richert prezentował program ZKP w ramach roku Lecha Bądkowskiego.

no images were found

12 stycznia w kościele Św. Jana odbyła się uroczysta  msza święta za Lecha Bądkowskiego celebrowana przez ks. Krzysztofa Niedałtowskiego, z oprawą kaszubską.

no images were found

W styczniu, na zamówienie Miasta Gdańska, powstał  znak graficzny obchodów, autorstwa Patryka Hardzieja. Miasto umieściło go w różnych punktach Gdańska, a także na autobusach.

no images were found

Na prośbę Biura Prezydenta ds. Kultury portal www.gdańsk.pl rejestrował całe obchody i wzmacniał je promocyjnie w ramach serwisu internetowego. Była to niezwykle ważna inicjatywa, ponieważ informacje były dostępne dla każdego. Przedstawiciele portalu gdańsk.pl byli na wszystkich uroczystościach, a w Internecie pojawiały się obszerne relacje ilustrowane zdjęciami.

Screen ze strony gdansk.pl

24 stycznia,  dokładnie w setną rocznicę  urodzin Lecha Bądkowskiego, w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, decyzją jego dyrektora Tomasza Fopke,  dokonano uroczystego otwarcia wystawy poświęconej życiu i dokonaniom ojca, połączonego  z pierwszą promocją mojej książki pt. „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego”. Rozmowę prowadziła Zuzanna Szwedek-Kwiecińska.

Kuratorami wystawy byli  Benita Grzenkowicz-Ropela, Maciej Kurpiewski i Zuzanna Szwedek –Kwiecińska. Wystawa była czynna do końca 2020 roku. Wystawę przygotowano z  przedmiotów, mebli, maszyny do pisania i pamiątek, które przekazałam do Muzeum już w 2017 roku, a także z materiałów, które przekazał sam ojciec i inne osoby.

Książka „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego” to moje wspomnienia o ojcu i liczne materiały dotyczące ojca uzyskane przeze mnie w IPN, a także listy, fragmenty pamiętników i inne dokumenty.  W aktach SB ojciec był określany jako przywódca elementów antysocjalistycznych na Pomorzu. Książka została wydana przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Gdańsku  I Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, do druku przygotowała ją Iwona Joć-Adamkowicz.  Cieszy się dużym zainteresowaniem czytelników.

no images were found

Całą uroczystość uświetnił występ dzieci ze szkoły podstawowej im. Lecha Bądkowskiego w Luzinie, z którymi do Wejherowa przyjechał dyrektor szkoły Dariusz Rompca.

Głos zabierali liczni goście: Andrzej Bądkowski, pani starosta powiatu wejherowskiego Gabriela Lisius, Andrzej Busler, i inni.

no images were found

Zdjęcia z wystawy:

24 stycznia w Gdyni przy ulicy Świętojańskiej, decyzją prezydenta Gdyni  Wojciecha Szczurka, zawisły flagi kaszubskie na cześć setnej rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego.

no images were found

Również 24 stycznia, sala numer 233 Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu otrzymała imię Lecha Bądkowskiego, uroczystość połączono z odsłonięciem pamiątkowej tablicy. Pokazano też wystawę komiksową pt. „Lech Bądkowski – obrazy z życia”, obrazującą życie Lecha Bądkowskiego , pochodzącą z 2013 roku. Inicjatorem uroczystości był Jan Wyrowiński z Torunia, prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Również z inicjatywy Jana Wyrowińskiego, w 2018 roku w Toruniu, imię Lecha Bądkowskiego otrzymało rondo u zbiegu ulic Pod Dębową Górą, Towarowa i Batorego.

no images were found

zdjęcia pochodzą ze strony www.kujawsko-pomorskie.pl

„Wystawa Lech Bądkowski – obrazy z życia” – jej treścią jest historia życia tego zasłużonego Pomorzanina w formie opowieści obrazkowej, kolażu. Autorami prezentowanych na wystawie komiksów są: Anna Pietralczyk (ps. Avi), Monika „Laurie” Sodkiewicz, Agata Sobiepan, Unka Odya, Łukasz Godlewski oraz Kamil Olszówka.

24 stycznia na portalu gdansk.pl  zamieszczono rozmowę Marii Mrozińskiej ze mną na temat mojej książki „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego” i na temat ojca w ogóle.

Rozmowa jest dostępna pod adresem internetowym:  

https://www.gdansk.pl/historia/rozmowy-gdanskie/musze-o-nim-przypominac,a,163153

24 stycznia 2020 r. w programie „Dzień dobry tu Gdańsk” w TVP Gdańsk razem z Andrzejem Buslerem wspominaliśmy w rozmowie Lecha Bądkowskiego. Na stronie www.gdansk.tvp.pl można obejrzeć tę rozmowę i inne relacje z wydarzeń w roku Lecha Bądkowskiego.

Screen ze strony gdansk.tvp.pl

24 stycznia 2020 r. w dniu urodzin LB członkowie Oddziału Gdańskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i Klub Studencki Pomorania spotkali się na cmentarzu Srebrzysko przy grobie LB. Również przedstawiciele Oddziału Gdyńskiego ZKP złożyli kwiaty na grobie ojca.

no images were found

24 stycznia 2020 r. w dniu urodzin LB członkowie Oddziału Gdańskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i Klub Studencki Pomorania spotkali się na cmentarzu Srebrzysko przy grobie LB. Również przedstawiciele Oddziału Gdyńskiego ZKP złożyli kwiaty na grobie ojca.

25 stycznia w Gazecie Wyborczej Trójmiasto ukazał się obszerny artykuł poświęcony Lechowi Bądkowskiemu.

Uczył dziennikarstwa Tuska, przyjaźnił się z cenzorem. Lech Bądkowski „miał przyjaciół w wielu światach”

Dorota Karaś 25 stycznia 2020 | 06:00

Link do zdjęć: 9 ZDJĘĆ

Lech Bądkowski (Fot. Autor nieznany/Ze zbiorów Europejskiego Centrum Solidarności)

https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,25620556,uczyl-dziennikarstwa-tuska-przyjaznil-sie-z-cenzorem-mial.html

Gazeta Wyborcza na swoich łamach zamieściła szereg innych informacji o obchodach roku Lecha Bądkowskiego


26 stycznia w Europejskim Centrum Solidarności odbył się spacer po wystawie stałej śladami Lecha Bądkowskiego, poprowadzony przez Krzysztofa Kordę.

no images were found

28 stycznia w X Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku razem ze Zbigniewem Walczakiem , kierownikiem Filii Gdańskiej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku odbyliśmy spotkanie z młodzieżą na temat postaci Lecha Bądkowskiego. Pomocna była też wystawa „Lech Bądkowski – obrazy z życia ” pokazywana w formie slajdów. Spotkanie miało na celu zaznajomienie młodzieży z dokonaniami Lecha Bądkowskiego i ułatwienie jej dokonania wyboru patrona szkoły.

Na ścianach szkoły zawisł cytat –aforyzm Lecha Bądkowskiego i zwycięski projekt muralu -w miniaturze. Mural ma pojawić się w najbliższej przyszłości na ścianie zewnętrznej szkoły. 

no images were found

29 stycznia,  w Kaszubskim Forum Kultury w Gdyni, Andrzej Busler zorganizował promocję mojej książki „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego”  i wystawę komiksową o Lechu Bądkowskim pt. „Lech Bądkowski – obrazy z życia” z 2013 roku. Spotkanie prowadził Dariusz Majkowski.

Wystawa komiksowa, po zakończeniu ekspozycji w Gdyni pojechała do Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach , a następnie do Kolbud.

30 stycznia Prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz nadała imię Lecha Bądkowskiego gdańskiemu tramwajowi

no images were found

31 stycznia w Centrum św. Jana nastąpiło oficjalne uroczyste  otwarcie roku Lecha Bądkowskiego zorganizowane przez Nadbałtyckie Centrum Kultury. Uroczystość prowadzona była przez Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego, wzięli w niej udział:  Donald Tusk, Mieczysław Struk,

Aleksandra Dulkiewicz, Józef Borzyszkowski i Miłosława Kosmulska. Uroczystość uświetnił chór Discantus z Gowidlina pod dyrekcją Sławomira Bronka. 

Cezary Obracht-Prondzyński we wstępie podkreślił, że Bądkowski całe swoje życie poświęcił pracy na rzecz Gdańska, Kaszub, Pomorza i wolnej Polski. Powiedział, że dla wielu był autorytetem, wychowawcą, mentorem, inspiratorem, był publicystą, podróżnikiem. Na pewno był osobą bardzo ważną dla różnych środowisk. (podane za www.gdańsk.pl)

Każdy z zaproszonych gości czytał fragment tekstu Lecha Bądkowskiego z jego książek czy spisanych rozmów i dzielił się przemyśleniami na ich temat.

Donald Tusk powiedział: „Nie jest dla mnie Bądkowski bohaterem z podręczników, ale kimś bardzo bliskim. Jeśli miałbym wymienić trzy osoby, które pełniły najważniejszą rolę, kiedy byłem młodym człowiekiem, byłaby to matka, wychowawczyni w szkole podstawowej i Lech Bądkowski, który w latach 80 zastępował mi ojca, mimo że znaliśmy się raptem trzy lata. Jeśli cokolwiek zrobiłem dobrego, to w bardzo dużej mierze jest to zasługa Bądkowskiego”. (podane za www.gdańsk.pl)

Mieczysław Struk mówił: „dziś idee Bądkowskiego udało się znakomicie wdrożyć, a Polska gminna jest zupełnie inna niż przed laty. Szczyci się rozwojem państwa i w jego rozwoju uczestniczy. Stwierdził, że reforma samorządowa była najważniejszą i najefektowniejszą spośród reform demokratycznych w Polsce. Podkreślił, że jeśli będziemy ograniczać samorządność, stawiać na władze centralne, zniweczymy to, co przez kilkadziesiąt lat udało się zrealizować”. ( podane za www.gdańsk.pl)

Aleksandra Dulkiewicz: „Przewodzić to brać odpowiedzialność za innych, nadać sens zbiorowym wysiłkom, kierować się swoimi marzeniami, słuchać, poświęcać czas, starać się szukać tego, co łączy, nie dzieli, przy sojuszu rozumu i charakteru. Ale o tym kto staje się przywódcą, kto naprawdę powinien pełnić taką rolę, decydują ci, którym przewodzi i to czy w ich oczach staje się liderem”. ( podane za www.gdańsk.pl)

Józef Borzyszkowski: „przypomniał odważne i nowatorskie w czasach PRL myślenie Bądkowskiego, który postulował, aby obchody wybuchu II wojny i jej końca umacniały w nas wolę zrozumienia, żeby nie były okazją do rozjątrzania wrogich uczuć przeciw komukolwiek.

Miłosława Kosmulska: „w trakcie negocjacji z rządem dziadek uczestniczył we wszystkich rozmowach, ale najbardziej zaangażował się w negocjacje dotyczące cenzury, przestrzegania wolności słowa. Po przemianie ustrojowej w Polsce po 1990 roku mieliśmy nadzieję, że wolność słowa mamy raz na zawsze, a swoje zdanie możemy wyrażać, kiedy chcemy i na każdy temat. Jak bardzo okazuje się to złudne, zaczynamy się przekonywać”. (podane za www.gdansk.pl)

no images were found

2  lutego w telewizji, w programie Farwe Kaszeb pokazano program o Lechu Bądkowskim.

Program przygotowała Damroka Kwidzińska, o ojcu opowiadali: Cezary Obracht-Prondzyński, Sławina Kosmulska, Oskar Kozłowski, Zbigniew Jankowski. Pokazano też próby  i prace przygotowawcze do wystawienia „Sądu Nieostatecznego” w reżyserii Felicji Baska-Borzyszkowskiej.

no images were found

3 lutego w Teatrze Wybrzeże, z inicjatywy Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w osobie Łukasza Richerta,  pokazano sztukę teatralną Lecha Bądkowskiego pt. „Sąd Nieostateczny” w przekładzie na kaszubski Zbigniewa Jankowskiego, w reżyserii Felicji Baska Borzyszkowskiej, w wykonaniu świetnego zespołu amatorskiego w składzie:

Purtk – Wojciech Myszk, Smętek – Jarosław Kuklewski, Slednik – Oskar Kozłowski, Witerka – Janina Kosiedowska, Miotczyna – Barbara Lewińska. Sztuka była grana po kaszubsku. Specjalnym gościem była prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.

Teatr był pełen, owacjom nie było końca.  Wiele osób nie dostało biletów.

Akcja sztuki rozgrywa się w baśniowej scenerii, w świecie demonów. Kaszubski diabeł Purtk i jego pomocnik Slednik przesypują w ogniu złote monety i snują intrygę, która ma doprowadzić do zguby dwie niegdyś zaprzyjaźnione a teraz skłócone ze sobą kobiety – Witerkę i Miotkową. Gościem przy ognisku jest Smętek, diabeł wałęsający się po Ziemi.

no images were found

6 lutego Bronisław Cirocki i Remusowy Krąg w szkole podstawowej w Borzestowie zorganizowali spotkanie na temat Lecha Bądkowskiego i mojej książki „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego”. Było duże zainteresowanie i ciekawa dyskusja oraz wspominki.  Wiele osób opowiadało o swoich spotkaniach z moim ojcem. Obecni byli między innymi: Andrzej Busler, Wanda Lew Kiedrowska i  Hubert Lewna. Spotkaniu towarzyszyła wystawa o Lechu Bądkowskim wykonana w szkole.

http://www.kaszubi.pl/o/gdynia/komunikat?id=3475

no images were found

W lutym w Gminnym Domu Kultury w Linii wystawa komiksowa o Lechu Bądkowskim pojawiła się w postaci filmu. Poniżej informacja ze strony Kaszuby.pl  Gdyńskiego Oddziału ZKP

no images were found

11 lutego odbyło się spotkanie w kole Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Gdyni Wielkim Kacku.  Wyświetlono film pt. „Kryptonim Inspirator”, potem odbyła się dyskusja o Lechu Bądkowskim.

no images were found

Film „Kryptonim Inspirator” powstał w 2005 roku i opowiada o barwnym życiu ojca, wyreżyserowała go wybitna reżyserka filmów dokumentalnych Henryka Dobosz-Kinaszewska, producentem była Maria Mrozińska.

12 lutego było spotkanie w bibliotece szkoły podstawowej nr 76 na gdańskim Przymorzu przy ul. Jagiellońskiej 14, gdzie przedstawiłam dzieciom z VIII klas postać Lecha Bądkowskiego na podstawie wystawy komiksowej ”Lech Bądkowski – obrazy z życia”, która była pokazana jako zestaw slajdów na ekranie.

no images were found

17 lutego w Oliwskim Ratuszu  Kultury odbyło się spotkanie zorganizowane przez stowarzyszenie Wszystko dla Gdańska pt. „Gdańsk, Pomorze jako mała ojczyzna w myśli Lecha Bądkowskiego”, była to rozmowa o Lechu Bądkowskim, którą prowadził Marcin Bonisławski, a uczestniczył Grzegorz Grzelak i Sławina Kosmulska.

Trzeba dodać, że to nie było pierwsze spotkanie w Ratuszu Kultury, które dotyczyło LB, bowiem  21 listopada 2019 roku odbyła się tutaj projekcja świetnego filmu „Kryptonim Inspirator” , który został pokazany w ramach projektu : „Miej więcej o sąsiadach – dni Kultury Kaszubskiej” .  Po filmie wspominałam ojca i odpowiadałam na pytania widzów.

no images were found

18 lutego w Filii Gdańskiej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej przy Mariackiej w Gdańsku  gościł mnie Zbigniew Walczak z promocją mojej książki „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego”.  Promocja prowadzona była przez Alinę Kietrys, potem  żywo dyskutowano, a było o czym!

no images were found

20 lutego w Kosakowie w siedzibie tamtejszego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego odbyła się promocja mojej książki i rozmowa o Bądkowskim prowadzona przez Andrzeja Buslera.

no images were found

22 lutego w Europejskim Centrum Solidarności została otwarta wystawa „Autorytety. Lech Bądkowski”, ta sama, która powstała w 2009 roku, jednak uzupełniona i poszerzona.

Po otwarciu wystawy odbyła się konferencja na temat postaci Lecha Bądkowskiego, w której wzięli udział Basil Kerski, Kazimierz Kleina, Jan Wyrowiński, Piotr Kowalczuk, Cezary Obracht-Prondzyński, Józef Borzyszkowski, Sławina Kosmulska, Grzegorz Grzelak, Wojciech Duda .

24 lutego w X Liceum Ogólnokształcącym Dwujęzycznym odbyła się debata młodzieży na temat cytatu Lecha Bądkowskiego „walka ma swój własny sens”.

no images were found

24 lutego w Wejherowie wręczono Pierwszą Nagrodę im. Lecha Bądkowskiego ustanowioną przez Młodzieżową Radę Powiatu Wejherowskiego. Ma ona honorować ludzi, którzy działają na rzecz wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży w powiecie wejherowskim i na całym Pomorzu.

no images were found

27 lutego  w X Liceum Ogólnokształcącym  odbyły się w wybory na patrona szkoły. Zwycięzcą został Lech Bądkowski, pokonując: Stanisława Barańczaka, Arthura Schopenhauera oraz Marię Skłodowską-Curie. Konkurencja była zatem duża i wygrana niełatwa. Tym większy sukces. W trakcie kampanii wyborczej, lobbing wśród uczniów na rzecz LB na lekcjach  prowadzili członkowie Klubu Studenckiego Pomorania przy Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim. Wszystkim działaniom patronowała pani dyrektor XLO Anna Meller.

Aby lepiej poznać postać przyszłego patrona, uczniowie XLO uczestniczyli również w konferencji 22 lutego w Europejskim Centrum Solidarności, opisanej powyżej.

Pomocne były też działania XIX  Liceum Ogólnokształcące im Mariana Mokwy, które  przygotowało konkurs plastyczny pt „Lech Bądkowski – inspirator Niepodległej” i wystawiło spektakl teatralny oparty na tekstach Lecha Bądkowskiego. Tutaj wiele pracy włożyła pani dyrektor szkoły Marta Duszyca.

http://kaszubi.pl/o/gdansk/komunikat?id=3403

12 marca w Warszawie Senat Rzeczypospolitej podjął uchwałę w 100. rocznicę urodzin Lecha Bądkowskiego. Opublikowanie uchwały dotyczącej zasłużonej osoby, to niezwykłe i bardzo ważne wydarzenie w Senacie, zdarzające się niezwykle rzadko. Tym większe podziękowanie dla senatora Kazimierza Kleiny.

Poniżej treść uchwały, która została opublikowana w Monitorze Polskim Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej  dnia 26 marca 2020 r. pod numerem 324.

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20200000324/O/M20200324.pdf

no images were found

Tego samego dnia w Senacie staraniem senatora Kazimierza Kleiny została pokazana wystawa Autorytety. https://www.facebook.com/senatorkleina/videos/677242426412354 

Niestety, był to początek pandemii i wiele osób nie dojechało do Warszawy, również moja rodzina. Tym bardziej chciałabym aby można było powrócić do tego wydarzenia, przynajmniej w Internecie.

Potem wszystkie spotkania zostały odwołane.

14 czerwca Bałtycka Biblioteka Cyfrowa – regionalna biblioteka cyfrowa z województwa pomorskiego, utworzona 8 grudnia 2008 r. w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Dąbrowskiej w Słupsku, od 2010 r. współprowadzona z Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku, uzupełniła swoje zbiory o książki Lecha Bądkowskiego „Oblężenie”, „Połów nadziei”, „Pomorska myśl polityczna”, „Powtórka”  i inne tytuły, broszury i czasopisma, których autorem bądź redaktorem był Lech Bądkowski. Dostęp do nich jest darmowy.

25 czerwca Rada Miasta Gdańska podjęła Uchwałę w sprawie nadania imienia  Lecha Bądkowskiego X Liceum Ogólnokształcącemu Dwujęzycznemu w Gdańsku przy ul. Tadeusza Kościuszki 8b.

W czerwcu ukazał się wiosenny numer kwartalnika „Karta” wydawanego przez  Fundację Ośrodka KARTA w Warszawie, a w nim fragmenty „Przypisów dnia” – dziennika ojca z okresu Sierpnia 1980 roku. Niezmiernie cieszy mnie ta publikacja, ponieważ pismo „Karta” jest ogólnopolskim prestiżowym czasopismem zajmującym się historią, ukazuje się od 1982 roku, a w 1991 roku  Ministerstwo Edukacji Narodowej zarekomendowało je do codziennej pracy polonistów i historyków w szkołach.

no images were found

W lipcu rozpoczęła się realizacja projektu wykonywanego przez Pomoranię pod przywództwem  Eweliny Stefańskiej, z pomocą moją i mojej córki Miłosławy Kosmulskiej, który nazwaliśmy „Czytamy Bądkowskiego”.

Wybrane utwory czytali Pomorańcy: Ewelina Stefańska – „Piękna Nieznajoma”,  Daria Frąckiewicz  „Tam, gdzie będziemy przebywać” oraz Weronika Okoniewska  „Księżniczka w białym habicie”. Uczniowie  X Liceum w Gdańsku: Jakub Heliński, Wiktoria Majewska, Weronika Pukaluk, Szymon Pawelec, Karolina Wnuk, Anna Kurkowska, Zofia Szymańska, Zuzanna Biczkowska, Alicja Kulanin, Maja Bukowska, Oliwia Niewidziała, Julia Wolf, Urszula Kapała i Paulina Wachulewicz przygotowali nagrania czterech utworów: „Bez bukietu”, „Fragment z klasyka”, „Ziomkowie” oraz powieść pt. „Oko za oko” , uczniowie i nauczyciele  XIX Liceum w Gdańsku: Paulina Borzymowska, Weronika Fiorek, Agnieszka Kowalewska, Aleksandra Myszk, Magdalena Wójcik, Bartosz Drążek, Patryk Skwara  oraz nauczyciel języka polskiego mgr Anna Lipińska przygotowali nagrania prozy pochodzące z książek  Lecha Bądkowskiego: ,,Bitwa trwa” i ,,Odwrócona kotwica”, Jan Wyrowiński „Legenda o przewodniku”, Andrzej Busler „Huśtawka” -fragment, Tatiana Slowi „Legenda o pustelniku”, Zbigniew Jankowski – „Pan Grodziska”, Miłosława Kosmulska „Połów nadziei” -fragment, Sławina Kosmulska „Wielkie Jezioro Gorzkie” – fragment, Mateusz Klebba „Legenda o wyspie”

Czytanie zostało opublikowane na stronie www.gdańsk.pl  dnia 15.09.2020r.

no images were found

19 sierpnia ukazała się publikacja  z serii Bohaterowie Niepodległej autorstwa Sławomira Formelli pt. „Lech Bądkowski”, wydana przez Instytut Pamięci Narodowej. Niestety broszura  nie jest sprzedawana, ale na stronie IPN można pobrać ją w formie cyfrowej.

no images were found

29 sierpnia, podczas obchodów czterdziestolecia Porozumień Sierpniowych, na placu przy Europejskim Centrum Solidarności  odbyła się prapremiera książki „Lech Bądkowski jakiego znaliśmy/ Lech Bądkowski o sobie”, o której rozmawiały Miłosława Kosmulska i Maria Mrozińska. Książka zawiera 43 wspomnienia osób znających Lecha Bądkowskiego, jego współpracowników, członków rodziny, przyjaciół. Zawiera również niezwykle ważny i interesujący wywiad rzekę z LB, który przeprowadzili Maria Mrozińska i Grzegorz Fortuna pod sam koniec życia ojca.

Również 29 sierpnia o książce „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego” rozmawiały Ewelina Stefańska i Sławina Kosmulska.

no images were found

30 sierpnia, również podczas obchodów czterdziestolecia Porozumień Sierpniowych,  odbyła się Gala wręczenia nagrody im. Lecha Bądkowskiego dla najlepszej organizacji pozarządowej 2019 roku i Społecznika Roku 2019, nagrody wręczyła prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.

Główną nagrodę otrzymała Fundacja Wspólnota Gdańska, były dwa wyróżnienia dla:  Fundacji Instytut Metropolitalny i Fundacji dla Rodziny Ogniska Nadziei. Wyróżnienie Społecznik Roku otrzymała Aneta Baczyńska-Rostkowska z Gdańska Osowej.

no images were found

11 września pojawiła się na rynku nowa książka poświęcona Lechowi Bądkowskiemu, tym razem to komiks pt „Fala wolności – opowieść o Lechu Bądkowskim”. Jej autorami są Krzysztof Budziejewski i Witold Tkaczyk, a wydawcą jest Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna  im. Josefa Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku.  Autorzy komiksu to uznani w tej sferze wydawniczej artyści,  zadali sobie wiele trudu, żeby szczegółowo poznać postać bohatera i jego życiorys. Krzysztof Budziejewski z wykształcenia jest historykiem, a zajmuje się rysowaniem i grafiką komputerową. Witold Tkaczyk to scenarzysta, wydawca i krytyk oraz rysownik komiksowy.  Trzeba przyznać, że komiks jest świetnie zrobiony, a scenariusz ciekawy.

no images were found

28 września w Klubie Garaż w Gdańsku Osowej spotkały się przewodnicząca stowarzyszenia „Inne jest piękne” Aneta Baczyńska- Rostkowska, Miłosława Kosmulska i Sławina Kosmulska  z nauczycielami i bibliotekarką Szkoły Podstawowej nr 81 w Gdańsku Osowej na temat  popularyzacji wiedzy o Bądkowskim i najnowszej historii Polski.

21 października w Kaszubskim Forum Kultury, z inicjatywy Andrzeja Buslera, zaprezentowano wznowienie bajki Lecha Bądkowskiego „Złoty sen” pięknie wydanej po polsku i po kaszubsku. Tłumaczenia na kaszubski dokonał Mateusz Klebba, okładkę wykonała Małgorzata Bądkowska, a ilustracje Marian Busler. Spotkanie prowadził Dariusz Majkowski.

no images were found

2 listopada Fundacja Centrum Solidarności , z inicjatywy jej prezeski Danuty Kobzdej, umieściła na swojej stronie internetowej „Archiwum Lecha Bądkowskiego”.  Fundacja wystąpiła z inicjatywą zorganizowania warsztatów w szkołach na temat Lecha Bądkowskiego i jego idei, jednak z powodu pandemii projekt został odłożony na później.

3 grudnia w Sali Rady Miasta Gdańska odbyła się promocja internetowa  publikacji- zbioru wspomnień pt. „Lech Bądkowski jakiego znaliśmy, Lech Bądkowskie o sobie”. Tej samej, której prapremiera była w sierpniu na placu przy ECS. Głos zabrali: Agnieszka Owczarczak – przewodnicząca Rady Miasta Gdańska, Jan Wyrowiński – prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Sławina Kosmulska, Andrzej Fac, Iwona Joć-Adamkowicz,  Maria Mrozińska i Grzegorz Fortuna. Promocja częściowo była nagrywana w Sali obrad Rady Miasta Gdańska, częściowo w domach uczestników. Materiał został opublikowany na stronie www.gdansk.pl i www.kaszubi.pl


no images were found

9 grudnia Fundacja Centrum Solidarności ogłosiła rozstrzygnięcie konkursu na scenariusz komiksu „Zobrazuj słowem historię o Lechu Bądkowskim”. Projekt był przeprowadzony  w szkołach, co jest niezwykle cenną inicjatywą.

29 grudnia na platformie Zoom odbyła się promocja internetowa  książki  „Czytanie Pomorza”, w której rozdział poświęcony Lechowi Bądkowskiemu pt. „Szlakiem Lecha Bądkowskiego” napisała Miłosława Kosmulska. Uczestnikami spotkania i dyskusji, między innymi  o Lechu Bądkowskim  byli też: Andrzej Fac – autor wspomnienia „Tropem  Róży Ostrowskiej”, Janusz Mosakowski – autor opracowania „Przez inny Gdańsk”, Szymon Jachimek- prowadzący i Wojciech Boros – autor opracowania „Przez nocne Trójmiasto”.

no images were found

W 2021 roku, w najbliższym możliwym terminie, odbędzie się spotkanie Sławomira Formelli, historyka z IPN, z uczniami Szkoły Podstawowej nr 81 w Osowej, z inicjatywy bibliotekarki pani Patrycji Turskiej.  Spotkanie będzie prowadzone na platformie Teams , a tematem będzie życie Lecha Bądkowskiego.

Na 2021 rok planowane są następne wydarzenia.

Podsumowując, w 2020 roku ukazało się pięć tytułów poświęconych Lechowi Bądkowskiemu i jedna książka jego autorstwa :

  1. „(Nie)znane życie figuranta Lecha Bądkowskiego „– autorstwa Sławiny Kosmulskiej  wydana przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną Publiczną im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku wspólnie z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie,
  2. publikacja z serii Bohaterowie Niepodległej autorstwa Sławomira Formelli pt. „Lech Bądkowski”, wydana przez Instytut Pamięci Narodowej,
  3. „Lech Bądkowski jakiego znaliśmy/Lech Bądkowski o sobie” – zbiór wspomnień osób, które znały LB i własne wspomnienia Lecha Bądkowskiego, wydana przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie i Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. J.Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku,
  4. „Fala wolności” opowieść o Lechu Bądkowskim, komiks autorstwa Krzysztofa Budziejewskiego i Witolda Tkaczyka wydany przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. J.Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku,
  5. „Złoty sen” bajka pióra Lecha Bądkowskiego wydana po polsku i po kaszubsku w tłumaczeniu Mateusza Klebby, wydana przez Kaszubskie Forum Kultury w Gdyni i  i Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie,
  6. „Czytanie Pomorza” literacki przewodnik po regionie wydany przez Nadbałtyckie Centrum Kultury, którego jeden rozdział, napisany przez Miłosławę Kosmulską,  jest poświęcony Lechowi Bądkowskiemu i nawiązuje do 100 rocznicy jego urodzin.

Na stronach internetowych gansk.pl, kaszubi.pl, wyborcza.pl, gdansk.tvp.pl i na wielu innych stronach i portalach lokalnych, na facebooku , na youtube – przez cały rok ukazywały się relacje dotyczące roku Lecha Bądkowskiego.

Na www.kaszubskaksiazka.pl  została założona specjalna zakładka http://kaszubskaksiazka.pl/32-100-lecie-urodzin-l-badkowskiego i nadal tam będzie.

Na facebooku ZKP oraz w miesięczniku Pomerania szeroko informowano o inicjatywach w ramach roku LB oraz obszernie przypominano jego twórczość i działalność, dla przykładu:

Odbywały się spotkania robocze dotyczące obchodów, na przykład spotkanie u pani pełnomocnik ds. kultury prezydenta miasta Gdańska  Barbary Frydrych, na którym byli obecni przedstawiciele Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Nadbałtyckiego Centrum Kultury, Europejskiego Centrum Solidarności i Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej,  dzięki czemu skoordynowano kalendarz wydarzeń.

W Europejskim Centrum Solidarności zapadła decyzja o poszerzeniu ekspozycji na Wystawie Stałej o dodatkowe materiały i pamiątki dotyczące Lecha Bądkowskiego.

Jak widać spotkań , uroczystości, dyskusji  było bardzo dużo,  najbardziej cieszy, że ze sporą dawką wiedzy udało się trafić do szkół.

Jak już pisałam, wielu spotkań nie udało się zorganizować. Mam nadzieję, że w 2021 roku wrócimy do nich.

  • Wystawa „Autorytety. Lech Bądkowski” miała być kolportowana do szkół i innych placówek oświatowo-kulturalnych, mam nadzieję, że uda się do tego wrócić
  • nie udało się zorganizować tegorocznych warsztatów dla młodzieży „Remusowa Kara”, które w tym właśnie roku miały się odbyć w Gdańsku z uwagi na zaplanowaną tematykę związaną z działalnością Lecha Bądkowskiego
  • nie udało się zorganizować Rady Naczelnej ZKP w Szkole Podstawowej nr 1 im. Lecha Bądkowskiego w Luzinie która miała być poświęcona Lechowi Bądkowskiemu oraz miała być wystawiona sztuka teatralna w wykonaniu uczniów szkoły.
  • W szkołach miał być zorganizowany konkurs wiedzy o Lechu Bądkowskim.
  • Nie było uroczystości z okazji nadania imienia Lecha Bądkowskiego  X Liceum Ogólnokształcącemu Dwujęzycznemu  – została odłożona na późniejszy termin.
  • Pokazy filmu „Kryptonim Inspirator” – miały być zorganizowane również dla osób uhonorowanych nagrodą Lecha Bądkowskiego.
  • Lekcje w szkołach dotyczące ideałów Lecha Bądkowskiego- mam nadzieję, że niebawem ten projekt się ziści
  • wiele innych

Chcę gorąco podziękować wszystkim, którzy wzięli udział w obchodach roku Lecha Bądkowskiego, którzy przyczynili się do organizacji spotkań i wydarzeń.

Przede wszystkim Pani Prezydent Miasta Gdańska Aleksandrze Dulkiewicz i Przewodniczącej Rady Miasta Gdańska Agnieszce Owczarczak, za to że Rada Miasta Gdańska poświęciła 2020 rok Lechowi Bądkowskiemu. Dzięki tej inicjatywie 100 lecie urodzin mojego ojca nabrało ogromnego wymiaru.

Również senatorowi Kazimierzowi Kleinie serdecznie dziękuję za zaangażowanie i przeprowadzenie inicjatywy podjęcia uchwały dotyczącej 100 rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego w Senacie RP, a także organizację wystawy „Autorytety. Lech Bądkowski” tamże, co nadało obchodom roku Lecha Bądkowskiego wymiar ogólnopolski.

Wydarzenia roku 2020 w sferze społecznej, wierzę w to głęboko, będą miały wpływ na kolejne wydarzenia przypominające postać mojego ojca, a co za tym idzie szerzenie jego idei: wolności, demokracji, samodzielnego myślenia, samorządności począwszy od najniższych szczebli, wiary we własną sprawczość, zdolność do samokształcenia i wrażliwości na otaczającą rzeczywistość.

Sławina Kosmulska

Post scriptum:

Starałam się zdobyć informacje o wszystkich wydarzeniach, które w 2020 roku dotyczyły mojego ojca. Może jednak okazać się, że coś pominęłam, co nie byłoby rzeczą trudną zważywszy na wielość różnych inicjatyw. Jeżeli ktoś z Państwa czytających moje „podsumowanie” będzie chciał dodać coś do tej relacji, bardzo proszę o przysłanie informacji do mnie, napiszemy suplement.